در روزهای اخیر، شبکه‌های اجتماعی پر از تصاویری شده‌اند که با تقلید از سبک استودیو جیبلی تولید شده‌اند. این تصاویر که فضایی خیال‌انگیز، رنگ‌های نرم و حال و هوای خاص انیمه‌های هایائو میازاکی را دارند، به کمک قابلیت جدید ChatGPT و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مولد ساخته شده‌اند. کاربران حالا می‌توانند عکس‌های واقعی را به سبک «شهر اشباح»، «شاهزاده مونونوکه» یا «همسایه من توتورو» بازآفرینی کنند؛ اما آیا این پیشرفت هیجان‌انگیز است یا نشانه‌ای از زوال هنر انسانی؟
میازاکی: هوش مصنوعی، توهین به زندگی است
با اوج گرفتن این روند، اظهارنظر تند هایائو میازاکی درباره هوش مصنوعی دوباره مورد توجه قرار گرفته است. او در سال ۲۰۱۶، در مستند «مرد بی‌پایان: هایائو میازاکی» واکنش تندی به نمایش یک انیمیشن هوش مصنوعی نشان داد. این انیمیشن، حرکات یک زامبی را به تصویر می‌کشید که با استفاده از هوش مصنوعی به شکلی عجیب بدنش را روی زمین می‌کشید. توسعه‌دهندگان ادعا کردند که هوش مصنوعی می‌تواند حرکاتی را خلق کند که ذهن انسان قادر به تصورشان نیست. اما میازاکی به‌شدت از این نمایش منزجر شد و گفت:
«کسی که این چیزها را خلق می‌کند، نمی‌داند درد چیست. من از این اتفاق کاملاً منزجرم… شدیداً احساس می‌کنم این توهین به خود زندگی است.»
او در ادامه حتی هشدار داد:
«احساس می‌کنم به آخرالزمان نزدیک می‌شویم. ما انسان‌ها داریم ایمان به خودمان را از دست می‌دهیم.»
این کارگردان برجسته همیشه بر اهمیت دست‌ساز بودن هنر تأکید داشت و معتقد بود که احساسات و تجربیات انسانی چیزی نیست که بتوان آن را با الگوریتم‌ها و پردازش‌های هوش مصنوعی جایگزین کرد.
هوش مصنوعی و هنر: پیشرفت یا تهدید؟
تولید تصاویر به سبک جیبلی تنها نمونه‌ای از رشد سریع هوش مصنوعی در حوزه هنر دیجیتال است. ابزارهایی مانند DALL·E، Midjourney و Stable Diffusion به کاربران اجازه می‌دهند که با یک فرمان متنی، تصاویری شبیه به آثار هنرمندان واقعی تولید کنند. اما این فناوری نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است:
-
آیا این ابزارها خلاقیت انسانی را از بین می‌برند؟
-
آیا هوش مصنوعی روزی جایگزین انیماتورها، طراحان و هنرمندان خواهد شد؟
-
آیا تولید تصاویر در سبک خاصی بدون اجازه هنرمندان، سرقت هنری محسوب می‌شود؟
درحالی‌که برخی معتقدند هوش مصنوعی فقط یک ابزار کمکی برای هنرمندان است، میازاکی نگران بود که این فناوری به جایگاه انسان در خلق آثار هنری لطمه بزند.
آیا جیبلی از هوش مصنوعی استفاده خواهد کرد؟
استودیو جیبلی همیشه به استفاده از انیمیشن‌های سنتی و نقاشی‌های دست‌ساز وفادار بوده است. بااین‌حال، برخی از استودیوهای دیگر مانند دیزنی و پیکسار شروع به استفاده از هوش مصنوعی در روند تولید انیمیشن کرده‌اند. آیا روزی جیبلی نیز مجبور خواهد شد که این فناوری را بپذیرد؟
در حال حاضر، فیلم‌های اخیر استودیو جیبلی مانند «پسر و مرغ ماهی‌خوار» همچنان به سبک سنتی ساخته شده‌اند، اما ممکن است در آینده، فشار صنعت انیمیشن باعث شود که حتی جیبلی هم به ابزارهای هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی فرآیندهای تولید روی بیاورد.
جمع‌بندی: میراث میازاکی در برابر موج هوش مصنوعی
تصاویر هوش مصنوعی به سبک جیبلی این روزها در شبکه‌های اجتماعی توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند، اما همچنان یک سوال بزرگ باقی می‌ماند: آیا این سبک صرفاً یک جلوه بصری است یا بخش مهمی از فلسفه و احساسات انسانی که هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین آن شود؟
میازاکی، مانند بسیاری از هنرمندان سنت‌گرا، باور داشت که روح هنر در لمس دست انسان نهفته است، نه در خطوط کد و الگوریتم‌ها. اما واقعیت این است که هوش مصنوعی در حال تغییر صنعت هنر و انیمیشن است.
آیا روزی می‌توان یک انیمه کاملاً ساخته‌شده با هوش مصنوعی را در سینماها دید؟
یا این فناوری تنها به‌عنوان یک ابزار کمکی در دست هنرمندان باقی خواهد ماند؟
